Бір таңбамен берудің фонетикалық негіздері

Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің ONLINEda bol жобасы аясында Тіл саясаты комитетінің тапсырысымен көпшіліктің сұранысы бойынша Шайсұлтан Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығы «Жаңа әліпби негізіндегі ұлттық жазудың жаңғыруы» тақырыбында онлайн дәрістердің екінші кезеңін бастады.

Бүгін 28 сәуір күні Онлайн дәрістердің бірінші күні Шайсұлтан Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығының ғалым хатшысы Анар Фазылжанова «И мен У-ды жаңа әліпбиде бір таңбамен берудің фонетикалық негіздері» тақырыбын тарқатты. Ғалым өткен аптада онлайн дәріс өткізген А.Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтының бас ғылыми қызметкері Нұргелді Мақажанұлы Уәлидің идеяларын жалғастырып, латын әліпбиіне көшкенде и, у дыбыстарын бір таңбамен қалдырудың фонетикалық негіздерін талдап берді.

Ғалым  Анар Фазылжанова жетілдірілген әліпби жобасында басқа әріптердің дыбыстық мәні бір ғана фонеманы білдірсе, İi (й,и) мен Uu (у) әріптері күрделі дыбыстық мәнді білдіретінін айта отырып, Uu(у) әрпі дауыссыздан кейін тұрғанда ұу, үу, ыу, іу дыбыс тіркесін және дауыссыз у-ды, ал İi(й,и) әрпі дауыссыздан кейін ый, ій дыбыс тіркесін және дауыссыз и-ді таңбалайтынын түсіндірді. Бұлай жазу кирил графикасынан бері қалыптасып, қазіргі қазақ жазарманының санасында базалық норма ретінде әбден орныққандықтан, бір ғана таңбамен жазуда қате жібермейтінін, сұу, бұу, тұу, іит сияқты сөздерді екі әріппен жазғанда орфоэпияға нұқсан келмейтінін атап өтті.

Дәрісті онлайн режимінде 139 адам тыңдап, сұрақтар қойды. Дәріс соңында көкейде жүрге сауалдарға пікірлер айтылды. Онлайн курс Facebook әлеуметтік желісінде ONLINEda bol тобы арқылы тіклей эфирде көрсетілді.

INFOTIMES

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *